Kielce, znane jako ważny ośrodek kulturalny i gospodarczy Polski, mają także swoje wyjątkowe miejsce na mapie sportu w kraju. Miasto to może pochwalić się bogatą historią i tradycją sportową, będąc domem dla wielu wybitnych sportowców, trenerów i klubów, które zdobyły uznanie zarówno na arenie krajowej, jak i międzynarodowej.
Od piłki nożnej, przez lekkoatletykę, aż po trójbój siłowy, Kielce stały się kolebką talentów i miejscem, gdzie marzenia o sukcesach sportowych stawały się rzeczywistością. W tym wpisie przyjrzymy się sylwetkom niektórych z najbardziej znanych sportowców związanych z Kielcami, ich osiągnięciom i wkładowi w rozwój sportu w regionie.
Oto historia sportu w Kielcach, opowiedziana przez tych, którzy ją tworzyli.
Daniel Adamiec (bokser)
Urodzony 5 kwietnia 1995 roku, to polski bokser i mistrz kraju, który brał udział w mistrzostwach Europy.
Reprezentuje klub Rushha Kielce i zdobył złote medale w mistrzostwach Polski seniorów w kategoriach lekkopółśredniej (2015, pokonując Kazimierza Łęgowskiego w finale) i średniej (2016, pokonując Bartosza Gołębiewskiego w finale). Zdobył także srebrny medal w wadze średniej (2017) i brązowy w wadze lekkopółśredniej (2014).
W młodzieżowych mistrzostwach Polski zdobył złoty medal w wadze półśredniej (2015), a także brązowe medale w wadze średniej (2017) i lekkopółśredniej (2014).
Adamiec był dwukrotnym mistrzem Polski juniorów w wadze lekkiej (2012) i lekkopółśredniej (2013).
W 2015 roku wziął udział w mistrzostwach Europy seniorów w Samokowie w Bułgarii, gdzie przegrał na punkty (1:2) w pierwszej walce z Niemcem Kastriotem Sopą. W czerwcu 2016 roku próbował się zakwalifikować na igrzyska olimpijskie w Rio de Janeiro podczas turnieju w Baku, ale przegrał w pierwszej walce z Mołdawianinem Wasilijem Belousem.
Adamiec uczestniczył także w mistrzostwach Europy kadetów we Lwowie (2010), docierając do ćwierćfinału. Wystąpił również w mistrzostwach świata juniorów w Erywaniu (2012), mistrzostwach Europy juniorów w Rotterdamie (2013) i mistrzostwach Europy U-22 w rumuńskim Braiła (2017).
Zbigniew Banasik (motocyklista)
Urodzony 7 czerwca 1953 roku w Suchedniowie, Zbigniew Banasik, zmarły 15 sierpnia 2009 roku, był znany jako motocyklista reprezentujący kluby takie jak SHL Kielce, Korona Kielce, KTM Novi Kielce i Świętokrzyski Klub Motorowy.
Jego główną specjalizacją były rajdy enduro, w których siedmiokrotnie zdobył tytuł mistrza Polski (w latach 1978, 1980, 1983, 1984, 1985, 1986, 1989). Niejednokrotnie zajmował także drugie i trzecie miejsca w tych zawodach.
Banasik nie ograniczał się tylko do rywalizacji krajowej, startując również w zawodach międzynarodowych. W 1978 roku w Szwecji triumfował, zdobywając złoty medal w Sześciodniówce, a także kilkukrotnie stawał na podium tych zawodów.
Banasik aktywnie uczestniczył również w zawodach weteranów, odnosząc sukcesy zarówno na arenie krajowej, jak i międzynarodowej. Niespodziewanie zmarł 15 sierpnia 2009 roku na Słowacji, gdzie przebywał z młodzieżowcami KTM Novi Kielce.
Joanna Barczyńska (szachistka)
Joanna Barczyńska, z domu Detko (ur. 14 lipca 1972 w Kielcach), to znana polska szachistka, która poza swoją pasją do gry w szachy, jest również wykwalifikowaną lekarką.
Joanna zaczęła grać w szachy w wieku zaledwie 6 lat, pod okiem swojego ojca, Wiesława Detko. Reprezentowała różne kluby w Kielcach, takie jak KSz Technikum Mechanicznego, „Gambit”, AZS i „Kolejarz”.
Jej pierwszym znaczącym osiągnięciem było zdobycie mistrzostwa województwa kieleckiego juniorek młodszych w 1984 r. Rok później została mistrzynią województwa seniorek i zdecydowała się poświęcić szachom, rezygnując z nauki gry na pianinie.
W latach 1986-1989 odnosiła liczne sukcesy, zarówno na arenie krajowej, jak i międzynarodowej, zdobywając medale i zwyciężając w różnych turniejach. Jej największym osiągnięciem było zdobycie tytułu mistrzyni Polski kobiet w 1989 r. w Poznaniu, w wieku 16 lat, oraz wypełnienie pierwszej normy na tytuł mistrzyni międzynarodowej.
Po tym zwycięstwie awansowała do kadry narodowej seniorek, ale nie udało jej się osiągnąć satysfakcjonujących wyników w niektórych silnie obsadzonych turniejach międzynarodowych. W latach 1990-1991 reprezentowała Polskę w meczach międzypaństwowych, zaliczając kilka udanych występów.
W 1991 r. rozpoczęła studia medyczne na Akademii Medycznej w Warszawie i zrezygnowała z gry turniejowej. Była współzałożycielką klubu szachowego „Medyk” i przez 6 lat pełniła stanowisko prezesa. Ostatnie partie klasyfikowane przez Międzynarodową Federację Szachową rozegrała w 1997 r., tego samego roku ukończyła studia medyczne.
W kolejnych latach zdobyła specjalizację z chorób wewnętrznych (2005) i kardiologii (2008).
Józef Borkowski (kolarz)
Józef Borkowski (1878-1909) był jednym z pionierów polskiego kolarstwa na przełomie XIX i XX wieku, urodzonym w Kielcach.
Był synem Rosjanina i Polki, a na co dzień pracował jako geometra w Komisji Włościańskiej. Borkowski zdobył reputację najlepszego kolarza w Kielcach swojego czasu, odnosząc liczne zwycięstwa w lokalnych zawodach szosowych i torowych. Był także członkiem Kieleckiego Towarzystwa Cyklistów.
Jego zainteresowania sportowe nie ograniczały się jednak tylko do kolarstwa. Borkowski uprawiał również zapasy w stylu francuskim i podnoszenie ciężarów, dzięki swojej atletycznej sile. Jego mieszkanie przy ulicy Niecałej, które wynajmował, stało się miejscem spotkań i treningów innych kieleckich sportowców. Wykorzystywali oni hantle, które posiadał Borkowski, a miejsce to zyskało miano „Mekki siłaczy”.
Niestety, życie Józefa Borkowskiego zostało przerwane przedwcześnie, gdy zmarł na dur brzuszny w 1909 roku.
Jerzy Czarniecki (założyciel i zawodnik klubu sportowego Lechia Kielce)
Urodzony 19 lipca 1904 roku w Kielcach, a zmarły 13 grudnia 1939 roku w Brześciu nad Bugiem, był znaczącą postacią w świecie sportu oraz służby wojskowej w Polsce.
Pochodził z rodziny o silnych tradycjach sportowych i patriotycznych. Jego ojciec, Józef, był współzałożycielem Kieleckiego Towarzystwa Cyklistów i pełnił funkcję prezydenta Kielc podczas I wojny światowej. Siostra Anna była pierwszą szybowniczką w mieście i więźniarką obozów koncentracyjnych podczas II wojny światowej, a brat Zbigniew uczestniczył w bitwie o Monte Cassino.
Jerzy Czarniecki był uczniem Gimnazjum im. Jana Śniadeckiego w Kielcach, gdzie zdał maturę. 20 sierpnia 1920 roku założył Klub Sportowy Młodzieży Lechia, pierwszy gimnazjalny klub sportowy w Kielcach.
Był uważany za najwszechstronniejszego sportowca miasta w okresie międzywojennym, uprawiając piłkę nożną, hokej na lodzie i lekkoatletykę. Jako zawodnik drużyny piłkarskiej Lechii, był jednym z jej najlepszych strzelców.
Po zakończeniu edukacji w Kielcach, Czarniecki wstąpił do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej, gdzie uzyskał stopień podporucznika. Następnie został skierowany do 21 Pułku Piechoty w Warszawie i w 1933 roku awansował na stopień porucznika.
Jego odwaga i męstwo podczas kampanii wrześniowej zostały uhonorowane Krzyżem Walecznych i awansem na stopień kapitana. Niestety, został ciężko ranny w nogę 11 września 1939 roku w bitwie pod Osiekiem i zmarł kilka miesięcy później w szpitalu wojskowym.
Jerzy Czarniecki był żonaty, ale nie miał dzieci. Jego symboliczny grób znajduje się na Cmentarzu Starym w Kielcach, a jego życie i kariera sportowa zostały upamiętnione w cyklu artykułów pt. „Czarnieccy herbu Sport” w kieleckiej prasie po II wojnie światowej.
Joanna Drabik (piłkarka ręczna)
Urodzona 28 października 1993 roku we Włoszczowie, to znana polska piłkarka ręczna, grająca na pozycji obrotowej. Od 2020 roku jest zawodniczką MKS Zagłębie Lubin.
Swoją karierę sportową rozpoczęła w KSS-u Kielce, gdzie grała w latach 2010–2013 w Superlidze. Podczas swojego czasu w kieleckim klubie, Drabik wystąpiła również w Challenge Cup, zdobywając w ciągu dwóch sezonów łącznie 31 bramek. W 2013 roku przeniosła się do MKS-u Lublin, gdzie przez trzy kolejne sezony pomogła swojej drużynie zdobyć mistrzostwo Polski. W sezonach 2013/2014 i 2014/2015 rzuciła łącznie 33 gole w Lidze Mistrzyń.
Drabik ma również bogate doświadczenie na arenie międzynarodowej. W 2010 roku wzięła udział w otwartych mistrzostwach Europy U-18 w Szwecji (4. miejsce), a w 2011 roku w mistrzostwach Europy U-19 w Holandii, gdzie zdobyła dziewięć bramek. W 2012 roku reprezentowała Polskę na mistrzostwach świata U-20 w Czechach, rzucając pięć goli.
W listopadzie 2013 roku została powołana do szerokiej kadry Polski seniorek na mistrzostwa świata w Serbii. Zadebiutowała w reprezentacji 30 marca 2014 roku w meczu z Portugalią, w którym zdobyła jedną bramkę.
Od tego czasu uczestniczyła w wielu ważnych turniejach, takich jak mistrzostwa Europy na Węgrzech i w Chorwacji (2014), mistrzostwa Europy w Szwecji (2016), mistrzostwa świata w Niemczech (2017) oraz mistrzostwa Europy w 2018 i 2020 roku.
W trakcie swojej kariery, Drabik doświadczyła także poważnej kontuzji, gdy została uderzona w twarz podczas meczu z Angolą w 2017 roku, co skutkowało złamaniem nosa.
Jej talent i umiejętności zostały docenione w czerwcu 2015 roku, kiedy to została wybrana najlepszą młodą obrotową na świecie w plebiscycie portalu Handball Planet.
Zdzisław Furmanek (trener lekkiej atletyki)
Urodzony w kwietniu 1935 roku, a zmarły w nocy z 7 na 8 stycznia 2010 roku, był wybitnym polskim trenerem lekkiej atletyki, specjalizującym się w konkurencjach rzutowych.
W swoich młodszych latach Furmanek sam był aktywnym sportowcem, trenując lekkoatletykę, kulturystykę i podnoszenie ciężarów. Wykształcenie zdobył na Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie, gdzie również uzyskał stopień doktora. Swoją karierę zawodową rozpoczął jako nauczyciel w Liceum Pedagogicznym w Szczekocinach, a później w Liceum Ogólnokształcącym w Bliżynie, gdzie był także dyrektorem szkoły. Treningi młodzieży prowadził również w Granacie Skarżysko-Kamienna.
W 1977 roku Furmanek przeniósł się do Kielc, gdzie pracował w Wojewódzkiej Federacji Sportu i Liceum Ekonomicznym nr 2 jako wicedyrektor. Był trenerem Budowlanych Kielce i Kieleckiego Klubu Lekkoatletycznego. Wraz z żoną Stefanią skupili się na szkoleniu zawodników specjalizujących się w rzutach.
Wśród ich podopiecznych byli medaliści mistrzostw Polski i reprezentanci kraju, takie jak Dorota Waszczuk, Roman Fostriak i Jadwiga Kubicka. Jego wychowankiem był również Kamil Zbroszczyk, uczestnik mistrzostw Europy Juniorów w 2005 roku.
Podopieczni Zdzisława Furmanka zdobyli łącznie ponad 90 medali mistrzostw Polski we wszystkich kategoriach wiekowych. Za swoje osiągnięcia został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Pogrzeb Zdzisława Furmanka odbył się w kieleckiej katedrze, a został pochowany na cmentarzu Starym. Jego pasja do sportu została przekazana dalej w rodzinie, ponieważ jego wnuczka, Katarzyna Furmanek, uprawia rzut młotem.
Bartosz Gołębiewski (bokser)
Bartosz Gołębiewski, urodzony w 1995 roku, to znany polski bokser, który zdobył tytuł mistrza Polski i reprezentował kraj na mistrzostwach Europy.
Karierę rozpoczął jako zawodnik klubu DKB Dzierżoniów, a od 2016 roku jest pięściarzem klubu Rushh Kielce. Jego osiągnięcia obejmują zdobycie złotego medalu mistrzostw Polski seniorów w wadze średniej w latach 2017 i 2018, pokonując w finałach odpowiednio Daniela Adamca i Mateusza Goińskiego. Był także wicemistrzem Polski seniorów w tej samej wadze w latach 2015 i 2016.
Gołębiewski może się również pochwalić tytułem mistrza Polski młodzieżowców z 2017 roku, wicemistrzostwem Polski młodzieżowców z 2015 roku oraz brązowymi medalami młodzieżowych mistrzostw Polski z lat 2014 i 2016. W 2013 roku zdobył tytuł wicemistrza Polski juniorów w wadze półśredniej.
W czerwcu 2017 roku wziął udział w mistrzostwach Europy seniorów w Charkowie, gdzie przegrał w pierwszej walce z Irlandczykiem Emmettem Brennanem. W marcu tego samego roku uczestniczył również w mistrzostwach Europy U-22 w Braile, docierając do ćwierćfinału wagi średniej, gdzie został pokonany przez Daniele Zane Daskalo.
Gołębiewski rywalizował także w Międzynarodowym Turnieju Bokserskim im. Feliksa Stamma, dwukrotnie zdobywając srebrny medal w wadze średniej. W 2015 roku przegrał w finale z Irlandczykiem Michaelem O’Reillyem, a w 2016 roku z Holendrem Maksem van der Pasem.
26 września 2015 roku, podczas gali boksu zawodowego w Łodzi, stoczył amatorską walkę z Tomaszem Jabłońskim, przegrywając jednogłośnie na punkty. Jego wyniki to 26:30, 26:30, 27:30.
Paweł Janas (trener piłkarski i piłkarz)
Paweł Janas, urodzony 4 marca 1953 roku w Pabianicach, to znany polski piłkarz i trener piłkarski. Był selekcjonerem reprezentacji Polski w latach 2002–2006.
Kariera Piłkarska
Janas, grając na pozycji stopera, rozpoczął swoją karierę piłkarską w drużynie Włókniarza Pabianice. W 1974 roku dołączył do Widzewa Łódź, który wówczas grał w II lidze, a rok później awansował z nim do ekstraklasy. Jego umiejętności szybko zwróciły uwagę selekcjonera reprezentacji Polski, Kazimierza Górskiego, i 24 marca 1976 roku zadebiutował w reprezentacji w meczu przeciwko Argentynie.
W sezonie 1977-78 przeniósł się do Legii Warszawa, gdzie zyskał reputację jednego z najlepszych polskich obrońców. Regularnie grał w drużynie narodowej pod wodzą Ryszarda Kuleszy, a później Antoniego Piechniczka. Wziął udział w mistrzostwach świata w Hiszpanii w 1982 roku, gdzie Polska zajęła trzecie miejsce.
Po tym sukcesie Janas przeniósł się do francuskiego klubu AJ Auxerre, gdzie był kluczowym graczem i w sezonie 1985-86 został uznany najlepszym zagranicznym piłkarzem francuskiej ekstraklasy. Jego występy w reprezentacji po mundialu nie były jednak tak udane, a w meczu eliminacji mistrzostw Europy 1984 strzelił bramkę samobójczą. 27 marca 1984 roku, po meczu ze Szwajcarią, zakończył grę w reprezentacji.
Chociaż znalazł się w szerokiej kadrze na mistrzostwa świata w Meksyku w 1986 roku, nie został wybrany do finalnej 22-osobowej drużyny. Po czterech latach gry we Francji wrócił do Legii Warszawa, gdzie zakończył karierę piłkarską w 1988 roku.
W sumie w reprezentacji Polski rozegrał 53 mecze, strzelił 1 bramkę i 1 bramkę samobójczą.
Kariera Trenerska
Po zakończeniu kariery piłkarskiej, Janas kontynuował pracę w piłce nożnej jako trener. Jego najważniejszym osiągnięciem jako selekcjoner był okres prowadzenia reprezentacji Polski od 2002 do 2006 roku.
W 1992 roku, jako asystent selekcjonera olimpijskiej reprezentacji Polski Janusza Wójcika, uczestniczył w Igrzyskach Olimpijskich w Barcelonie, gdzie Polska zdobyła srebrny medal. Po tym triumfie, wraz z Wójcikiem, przeniósł się do Legii Warszawa. Pracował tam jako asystent do końca 1993 roku, a następnie samodzielnie prowadził drużynę. Jego osiągnięcia z Legią obejmują dwukrotne zdobycie mistrzostwa Polski, Pucharu Polski, Superpucharu Polski oraz wicemistrzostwo Polski. W sezonie 1995/1996 doprowadził Legię do ćwierćfinału Ligi Mistrzów. W 2001 roku trenował drużynę Amiki Wronki.
W 2008 roku Janas wrócił do trenowania, obejmując funkcję trenera GKS Bełchatów. Po rozwiązaniu umowy z GKS z powodu niezadowolenia z polityki transferowej klubu, został trenerem Widzewa Łódź, z którym awansował do Ekstraklasy. W 2010 roku rozwiązał umowę z Widzewem i został wiceprezesem Polonii Warszawa, a później jej trenerem. Po dymisji wrócił na stanowisko dyrektora sportowego.
W 2011 roku powrócił na stanowisko trenera GKS Bełchatów, podpisując roczny kontrakt, który zakończył się w sierpniu tego samego roku. Następnie trenował Lechię Gdańsk od grudnia 2011 do czerwca 2012 roku.
1 sierpnia 2013 roku Janas objął funkcję trenera II-ligowej Drutex-Bytovii Bytów, z którą awansował do I ligi. Jego kadencja zakończyła się 30 marca 2015 roku, kiedy to został zwolniony z funkcji trenera.
Kariera trenerska Pawła Janasa jest bogata w sukcesy i różnorodne doświadczenia, zarówno na poziomie klubowym, jak i reprezentacyjnym. Jego umiejętności i wiedza przyczyniły się do rozwoju wielu drużyn i zawodników w polskiej piłce nożnej.
Selekcjoner
W 1996 roku, po opuszczeniu Legii Warszawa, Paweł Janas podjął się roli selekcjonera młodzieżowej reprezentacji Polski na Igrzyska Olimpijskie. Niemniej jednak, po nieudanych eliminacjach do Igrzysk w Sydney w 2000 roku, zdecydował się opuścić to stanowisko.
W grudniu 2002 roku, po rezygnacji Zbigniewa Bońka, Janas został wyznaczony na stanowisko selekcjonera głównej reprezentacji Polski. Mimo braku awansu do Mistrzostw Europy w 2004 roku w Portugalii, Janas kontynuował pracę i doprowadził drużynę do Mistrzostw Świata w Niemczech w 2006 roku.
Podczas mundialu w Niemczech, Polska przegrała dwa początkowe spotkania (z Ekwadorem i Niemcami), co wyeliminowało ją z dalszej rywalizacji.
Chociaż w ostatnim meczu Polska odniosła zwycięstwo nad Kostaryką, Janas stał się celem krytyki zarówno ze strony mediów, jak i kibiców. Mimo presji, Janas nie zdecydował się na rezygnację. Ostatecznie, 11 lipca 2006 roku, jego obowiązki przejął Leo Beenhakker.
Jarosław Olech (trójbój siłowy)
Urodzony 6 stycznia 1974 roku w Pawłowie koło Starachowic, to wybitny polski sportowiec specjalizujący się w trójboju siłowym.
Swoją karierę sportową rozpoczął w Starachowicach, a następnie przez kilka lat reprezentował Tęczę Społem Kielce, gdzie osiągnął swoje największe triumfy. Od 2011 roku ponownie reprezentuje klub Wiking w Starachowicach.
Olech może pochwalić się tytułem 17-krotnego mistrza świata i Europy, a także 14-krotnego z rzędu zdobywcy złotego medalu w mistrzostwach świata w trójboju siłowym. Jest także rekordzistą świata w kilku kategoriach.
W 2007 roku, w austriackim Sölden, zdobył swój szósty tytuł mistrza świata, ustanawiając nowy rekord świata w kategorii wagowej do 75 kg, z wynikiem 860 kg. W 2011 roku, w Pilźnie, zdobył swój dziesiąty tytuł mistrza świata, ustanawiając trzy rekordy świata i zdobywając tytuł najsilniejszego człowieka na świecie wszechwag.
W 2012 roku, na mistrzostwach świata w Puerto Rico, wydawało się, że jego złota passa dobiegła końca, ale po dyskwalifikacji rywala, Olech mógł świętować jedenasty tytuł z rzędu. Dwunasty tytuł zdobył w Norwegii w 2013 roku, a trzynasty w Aurorze w 2014 roku.
W 2017 roku, Olech triumfował w kategorii średniej trójboju siłowego na igrzyskach sportów nieolimpijskich – World Games 2017 we Wrocławiu, osiągając wynik 650.67 pkt przy wadze 71,5 kg.
Olech był także wielokrotnie wyróżniany w Plebiscycie Sportowym na najlepszego świętokrzyskiego sportowca, organizowanym przez Echo Dnia. Jego osiągnięcia i niezłomna determinacja uczyniły go jednym z najbardziej rozpoznawalnych i szanowanych sportowców w dziedzinie trójboju siłowego.
